Մեկնութիւն ժամակարգութեան : Արւած մեր սուրբ հայրեր Մովսէս Քերթողահօր եւ Սիւնիքի Ստեփանոս եպիսկոպոսի, նաեւ մեր երանելի հայրապետ Յովհաննէս Օձնեցու եւ երանելի մեր վարդապետների՝ Պօղոս Տարօնացու եւ Եսայի Նչեցու եւ մեր երիցս երանելի սուրբ հայր Գրիգոր Տաթեւացու եւ մի բանասէր գիտնականի՝ Մատթէոս Դպիրի կողմից
«Վերլուծութիւն քերականութեան» աշխատութիւնը Եսայի Նչեցու մատենագրական ժառանգութեան ամենակարևոր երկն է, որն ստեղծւել է 1307 թւականից առաջ: Իբրև քերականական դասընթացքի կարևորագոյն ձեռնարկ այն նախատեսւած է եղել առաջին հերթին , Գլաձորի համալսարանի ուսանողների համար, որտեղ և մշտական գործունեութեան մէջ է գտնւել: Այնուհետև ուսումնականների սերունդներ են հայաբանութեան մէջ խորացել և հմտացել իբրև «Նախակրթական» դասընթաց համարւած այս աշխատութեամբ , ուստի և բնագրական սոյն յուշարձանը հայագիտութեան համար ունի ոչ միայն գիտա-մանկավարժական , այլև, մանաւանդ , պատմական նշանակութիւն ու արժէք:
Նչեցու սոյն աշխատութիւնը առաջին անգամ գիտական շրջանառութեան մէջ է դրւում քննական բնագրով՝ պատրաստւած 15 ձեռագրերի համեմատութեան հիման վրայ:
Բնագրական սոյն յուշարձանը կհետաքրքրի ոչ միայն լեզւաբան-քերականագէտներին, այլև հայագէտներին ընդհանրապէս: