«Անլոյս քառուղիներում» պատումների շարքը հեղինակի «Մանկութիւն» վիպագրական գործի երկրորդ մասն է կազմում: Սա պատկերացնում է այն տխուր ու անձուկ օրերը, որ բաժին ընկաւ պարսկահայ գաւառներից Հնդկաստան մեկնող մանկահասկ սերունդներին, ուսում ստանալու հաւատքով: Առաւելաբար՝ այն 30-40 տղաներին, որոնց հետ բոլորեց հեղինակի անարեւ օրերը՝ Խէյրաթխանա-Բարեգործական տնում՝ Կալկաթա եւ Չինսուրայի անտառներում:
Պատմւածքների սոյն ժողովածուն երկու մասի բաժանւելով իր խոշոր ծաւալի պատճառով, Բ հատորը պահում է Ա հատորի էջահամարների հերթականութիւնը:
Այս պատմւածքներում յիշւած դէպքերն ու անունները որքան իրական, նոյնքան վիպագրական տարազի արդիւնք են: Որում որեւէ նմանութիւն ապրող կամ մեռած մարդկանց հետ, պարզ պատահականութեան պիտի վերագրել