Աշխատութիւնը նւիրւած է 19-րդ դարի 80-ական թւականների արեւմտահայ մշակութային ընկերութիւնների ստեղծմանը, դպրոցական գործի կազմակերպմանը սկզբում՝ Կոստանդնուպոլսում, ապա արեւմտահայ նահանգներում: Մշակութային զարգացումը նպաստեց հասարակական կազմակերպութիւնների, գաղտնի՝ ազատագրական նպատակներ հետապնդող ընկերութիւնների, ապա քաղաքական կուսակցութիւնների առաջացմանը: Դրանց զուգահեռ իր առաջ քայլերն էր անում հայդուկային կամ ֆիդայական շարժումը 80-ականների կէսերից, որը հզոր թափ առաւ 90-ականներին:
Նախատեսւած է պատմաբանների եւ ընթերցող լայն շրջանների համար: