Հանգուցեալ ակադ. Յակոբ Մանդանեանի «Հայ ժողովրդի պատմութեան» ներկայ հատորը ընդգրկում է հեղինակի անտիպ նիւթերը և տպագրւած այն աշխատութիւնները, որոնք վերաբերւում են հայ ժողովրդի պատմական անցեալին, սկսած մարզպանութեան հաստատումից Հայաստանում ( 428 թ.) մինչև Բագրատունեաց թագաւորութեան անկումը: