Փաստական նիւթի ու եղած տեսակետների քնադատական վերլուծման հիման վրայ Հեղինակ ը աշխատութեան մէջ պարզաբանում է աշխարհագրական միջավայրի դերի հարցը հայոց պատմութեան մէջ, ցոյց է տալիս հայ ժողովրդի և ազգի կազմաւորման պրոցեսը, կատարւում է հայոց պատմութեան պարբերացումը, հանգամանօրէն բնութագրում է անցած տնտեսական ֆորմացիաները, առաջ է քաշում նոր փաստերի հիման վրայ լուծում ֆուրմացիաների մի շարք հանգուցային հարցեր: Աշխատութեան վերջին գլուխը նւիրւած է հայ պատմափիլիսոփայական մտքի ձևաւորումը ներառեալ: