چکیده : | Մատթէոս Մամուրեանը 19-րդ դարի երկրորդ կէսի արևմտահայ գրականութեան, առաւելապէս հասարակական մտքի պատմութեան ականաւոր ներկայացուցիչն է: Նա գրող է, հրապարակախօս, թարգմանիչ, լեզւագէտ, մանկավարժ, թատերագէտ: Նրա Գրչին են պատկանում «Անկլիական նամականի», «Հայկական նամականի», «Սև լեռի մարդը» ստեղծագործութիւնները, բազմաթիւ դասագրքեր, ձեռնարկներ: Մամուրեանը աշխատակցել է «Մեղուն», «Ղաղիկ», «Կիլիկիա», «Կռունկ հայոց աշխարհին» , «Միութիւն» և այլ պարբերականներին, երեսուն տարի շարունակ (1871-1901թթ.) խմբագրել «Արևելեան մամուլ» հանդէսը: Նա գաղափարական կապէր է ունեցել Մ. Նալբանդեանի, Հ. Աւաճեանի և այլ առաջաւոր հասարակական գործիչների հետ: Մամուրեանը 19-րդ դարի 60-80-ական թւականների հայ ազգային-ազատագրական շարժման գաղափարախօսներից է: |