Հայ ժողովրդի պատմութեան ներկայ հատորում լուսաբանւում է Հայաստանի սոցիալ-տնտեսական յարաբերութիւնների զարգցաման , հայ պրոլետարիասի ձևաւորման պատմութիւնը, հասարակական-քաղաքական հոսանքների և կուսակցութիւնների գործունէութիւնը: Միաժամանակ ցոյց են տրւում Արևելեան Հայաստանում ծաւալւած յեղափոխական շարժումներ, ինչպէս նաև հայ ժողովուրդների ազգային ազատագրական պայքարը թուրքական բռնապետութեան դէմ:
Առանձին բաժիններում հատկացւում ժամանակաշրջանի գիտութեան, մշակոյթի, արւեստի, գրականութեան և հայ գաղթավայրերի պատմութեան հարցերին :