Մենագրութեան մէջ լուսաբանւում է XIX դարի առաջին կէսի ռուսական ռազմածովային նաւատորմի նշանաւոր դէմքրից մէկի՝ ծովակալ Լազար Մարկովիչ Սերբերեակովի (Ղազա Մարկոսի Կիւմուշլի-Արծաթագործեանի) կեանքն ու գործունէութիւնը: 1839 թւականից Սևծովեան առափնեայ գծի առաջին բաժանմունքի, իսկ 1851 թւականից ամբողջ գծի պէտ Լ.Մ. Սերեբրեակովը քսան տարի շարունակ ռազմական, քաղաքական և վարչական միջոցներով եռանդուն և արդիւնաւետ կերպով պայքարում էր անգլո-թուրքական ոտնձգութիւնների դէմ, հանդէս գալիս Ռուսաստանի հետ Կովկասի և Անդրկովկասի ժողովուրդների բարեկամական կապերի սերտացման և ընդլայնման օգտին: Մոսկւայի, Լենինգրադի, Ղրիմի և Երևանի արխիւներից յայտնաբերւած արխիւային նիւթերը հնարաւորութիւն են տւել լայնօրէն ուսումնասիրել ինչպէս վերը նշւած, այնպէս էլ հայ-ռուսական յարաբերութիւններին և այդ ժամանակաշրջանի Արևմտեան Կովկասի ու չերքեզահայերի պատմութեան վերաբերւող բազմաթիւ այլ հարցեր ու խնդիրներ: