Հատորն ընդգրկում է Յովհ. Թումանեանի գրական-քննադատական և հրապարակախօսական յօդւածները (1887-1912թթ.): Հատորում ամփոփւած նիւթերը լայն պատկերացում են տալիս Յովհ. Թումանեանի պայքարի մասին՝ հայ գրականութեան մէջ ժողովրդականութեան և ռեալիզմի զարգացման համար: Հատորն ունի մանրամասն ծանօթագրութիւններ:
Նախատեսւում է ընթերցող լայն շրջանների համար: