چکیده : | Մենագրութեան մէջ լուսաբանւած են Շիրվանզադէի կեանքն ու ստեղծագործական ուղին, օգտագործւած են բազմաթիւ գրական-պատմական փաստեր, արխիւային կենսագրական նիւթեր: Հեղինակը վերլուծում է գրողի ողջ ժառանգութիւնը՝ գեղարւեստական արձակը, յուշերը, ուղեգրութիւնները, դրամատուրգիան, հրապարակախոսութիւնը, գրաքննադատական և արւեստագիտական հոդւածները, հերքելով քննադատութեան մէջ աւանդութեան ուժ ստացած մի շարք գռեհիկ-սոցիոլոգիական տեսակետներ: Շիրվանզադէի ստեղծագործութիւնը մեկնաբանւում ու գնահատւում է հայ ռէալիզմի պատմութեան լոյսի տակ, հայ, ռուս և եվրոպական գրական ընդհանուր կապերի մէջ: Գրքում կարևոր տեղ է զբաղեցնում նաև 19-րդ դարի վերջի և 20-րդ դարի սկզբի հայ գրական հոսանքների և ուղղութիւնների գեղագիտական-գաղափարական սկզբունքների, մասնաւորապէս հայ քննադատական ռէալիզմի զարգացման օրինաչափութիւնների քննութիւնը՝ կապւած Շիրվանզադէի ստեղծագործութեան գրական-պատմական դերի արժեքավորման հետ: Գիրքը վերահրատարակւում է տասնեոթ տարի հետո, երիտասարդ գիտաշխատողների, ուսանողութեան, ուսուցիչների և բարձր դասարանների աշակերտների պահանջը բաւարարելու համար: Հեղինակը կատարել է մի շարք կրճատումներ, հանել բանավիճային բնոյթի որոշ հատւածներ, քանի որ ժամանակի ընթացքում նախորդ հրատարակութեան մէջ մերժւած մի շարք հայացքներ կորցրել են իրենց ուժը: Հեղինակը արել է նաև ոճական ուղղումներ: |