Գրքում լուսաբանւած է հայ մատենագիտութեան զարգացումը XIX դարի ընթացքում XX-ին սկզբում: Քննւած են այդ ժամանակաշրջանում ստեղծւած հայ մատենագիտութեան տարբեր տեսակները: Հատկապէս ուշադրութեան են առնւած հայ տպագիր գրքի և պարբերական մամուլի մատենագիտութեան ու պատմութեան ուղղութեամբ կատարաւած աշխատանքները, ինչպէս և հայագիտական մատենագիտութիւնը, հայ հին ձեռագրերի մատենագիտութեան (ձեռագրացուցակների) ստեղծումը և գրադարանային, հրատարակչական ու գրավաճառային գրացուցակները: Տրւած է հայ հնատիպ գրքի մատենագիտութեան զարգացման ակնարկ: Այրւած են բազմաթիւ մատենագիտական ճշտումներ: Առանձին գլուխներ կամ հատւածներ են նւիրւած հայ ականաւոր մատենագէտներ Մ. Միանսարեանցի, Գ. Զարբհանալյանի, Ա. Ղազիկեանի, Հ. Տաշեանի, Տ. Պալեանի, Գ. Գալեմքեարեանի կեաքին ու գործին: Նկատի են առնւած և բացայայտւած մատենագիտութեան և բանասիրութեան առնչութիւնները, ինչպէս և մատենագիտութեան դէրը ժողովրդի մշակութային կեանքում:
«Նամակներ ընթացքից» Գուրգէն Խանջեանի պատմւածքները, էսսեներն ու կոլաժներն են (1985-2009 թթ.),մամուլում և տարբեր ժողովածուներում լոյս տեսած:
Այս գրքում տեղ գտած այս գործերը հեղինակի կողմից հիմնովին վերամշակւած են:
Արտուշ Անդրեասեանի այս բանաստեղծութիւնների երկրորդ ժողովածուն կազմւած է հեղինակի վերջին տարիների գրած անտիպ ստեղծագործութիւններից:ժողովածուի մէջ ընդգրկւած բանաստեղծութիւնների իմաստային կենտրոնը մադն է ՝իր ապրումներով, յիշողութիւններով,անցած-գնացած օրերով,կարօտով և այս ամենից ճառագող լոյսով:Երեք անբաժանելի միասնութիւն՝«Մարդ»,«Կարօտ»,«Լոյս» և այս միասնութեան մէջ թախծոտ,սիրող,յիշողութիւնների գրկին ընկած բանաստեղծն ՝իր փխրուն հոգում արթնացող լոյսով և լաւատեսութեամբ:
1988 թւականի դեկտեմբերի 7-ին Հայաստանում տեղի ունեցաց աղետալի երկրաշարժից յետոյ հայազգի մեծանուն երգիչ Շառլ Ազնաւուրը երկու անգամ այցելեց նախնիների երկիրը, եղաւ աղետի գոտում:Հեղինակը որ այդ բոլոր օրերուն միշտ եղել է Ազնաւուրի կողքին, իր տպաւորութիւններն է կիսում ընթերցողի հետ՝ միաժամանակ նրա առաջ բացելով սիրելի երգչի կեանքի ծանօթ և որոշ անծանօթ էջերը:
Գրքում զետեղւած են նաև Ս.Գասպարեանի ֆրանսերենից կատարած աւելի քան 40 երգերի թարգմանութիւններ:
Գրքում լուսաբանւած է հայ մատենագիտութեան զարգացումը XIX դարի ընթացքում XX-ին սկզբում: Քննւած են այդ ժամանակաշրջանում ստեղծւած հայ մատենագիտութեան տարբեր տեսակները: Հատկապէս ուշադրութեան են առնւած հայ տպագիր գրքի և պարբերական մամուլի մատենագիտութեան ու պատմութեան ուղղութեամբ կատարաւած աշխատանքները, ինչպէս և հայագիտական մատենագիտութիւնը, հայ հին ձեռագրերի մատենագիտութեան (ձեռագրացուցակների) ստեղծումը և գրադարանային, հրատարակչական ու գրավաճառային գրացուցակները: Տրւած է հայ հնատիպ գրքի մատենագիտութեան զարգացման ակնարկ: Այրւած են բազմաթիւ մատենագիտական ճշտումներ: Առանձին գլուխներ կամ հատւածներ են նւիրւած հայ ականաւոր մատենագէտներ Մ. Միանսարեանցի, Գ. Զարբհանալյանի, Ա. Ղազիկեանի, Հ. Տաշեանի, Տ. Պալեանի, Գ. Գալեմքեարեանի կեաքին ու գործին: Նկատի են առնւած և բացայայտւած մատենագիտութեան և բանասիրութեան առնչութիւնները, ինչպէս և մատենագիտութեան դէրը ժողովրդի մշակութային կեանքում:
Վանօ Սիրադեղեանը 20-րդ դարավերջի հայ իրականութեան այն եզակի անհատականութիւնն է , որն իր մէջ միաւորել է տաղանդաւոր արձակագրին ու քաղաքագետին,քաղաքական հմուտ գործչին ,փայլուն վերլուծաբանին ու հրապարակախօսին:Այս փոքրիկ,բնաւ էլ ոչ ամբողջական, բնաւ էլ ոչ լիահաւաք, սակայն բազմաժար ու բազմաբովանդակ ժողովածուն վերոնշեալի ոչ հաւակնոտ հաւաստումն է ...