Գրքուն հասարակական-քաղաքական իրադարձութիւնների ֆոնի վրայ,շարադրւում է Մոսկվայի Լազարեան ճեմարանի պատմութիւնը,ցոյց տրւում հայ կեանքում նրա խաղացած հսկայական դերն ու նշանակութիւնը՝գիտութեան, մշակոյթի և առաջաւոր մանկավարժական մտքի պրոպագանդման բնագաւառներում:Այստեղ լուսաբանւած են նաև տւեալ ժամանակաշրջանումհայ-ռուսական մշակութային կապերը,առաջաւոր մանկավարժ-դասախոսների գործունեութիւնը,ճեմարանում գործադրւող ուսուցման, դասաւանդման ու դաստիարակութեան ձևերն ու եղանակները: