Ժամանակի մամուլի, գրականութեան և արխիւային փաստաթղթերի լայն օգտագործման հիման վրայ, աշխատութիւնը լուսաբանում է արևմտահայերի իրաւա-քաղաքական վիճակը, բացայայտում ու մերկացնում է սուլթանական կառավարութեան հայաջինջ քաղաքականութեան յատկապէս 1878 թւականի Բեռլինի կոնգրեսից յետոյ: Ապացուցում է հայ ժողովրդի սուլթանական բռնապետութեան դէմ ուղղւած ազագային-ազատագրական պայքարի արդարացիութիւնը, մերկացնում է եւրոպական խոշոր պետութիւնների դիւանագիտական խաղերը հայերի և հայկական հարցի նկատմամբ:
Մենագրութիւնում ցոյց է տրւում հայ հասարակական-քաղաքական հոսանքների, աչքի ընկնող մտաւորականների ու քաղաքական գործիչների դիրքորոշումը արևմտահայերի ազատագրութեան հարցում: