Գառնի ամրոցի ստորին շերտերի և դամբարանների պեղումբերի միջոցով յայտնաբերւած հնագիտական հարուստ նիւթերի հիման վրայ բնութագրւում է Գառնիի բնիկ ցեղերի մթա III-I Հազարամեակների նիւթական արտադրութեան մակարդակը, կենցաղն ու մշակոյթը:
Աշխատութիւնը նւիրւած է Էլառ-Դարանիի (Աբովեան) նիւթական մշակոյթի պատմութեանը (մ. թ. ա. III հազարամեակից միջնադար) : Պեղւած նիւթերի միջոցով բացայայտւում են բրոնզի և վաղ երկաթի դարաշրջանների մշակոյթի բնորոշ հատկանիշները, որպէս էթնիկ նոյն միջավայրի մշակութային զարգացման արդիւնք: լուսաբանւում են վաղ երկաթի դարաշրջանի «Արքայական քաղաքների» սոցիալ-տնտեսական էութեան հարցերը: Յայտնաբերւած հարուստ նիւթերի օգնութեամբ որոշւում է Էլառ-Դարանի յուշարանի տեղը ոչ միայն հայկական լեռմաշխարհում , այլև առաջաւորասիրական և ընդհանուր կովկասեան միջավայրում: Գիրքը նախատեսւած է հնագէտների և ընթերցող լայն շարջանների համար:
Աշխատութիւնը նւիրւած է յուշարձանի շերտագրութեանը և նիւթերի թւագրութեանը, որոնց հիման վրայ ապացուցւում է, որ մեծամորում կեանքը հրատևել է մթա III—I հազարամաեակները, որից յետոյ այն բնակելի է դարձել միջնադարում՝ մթ IX—XIII դդ.: Աշխատութիւնում ներկայացւած են նաև պաշտամունքը, տնտսութիւնը, ժայռապատկերները և դամբարանային նիւթերը: Այն հարուստ է իլիւստրացիաներով: